James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından elde edilen manzaralar, çarpıcı estetik pahasının yanı sıra, Messier 57 (M57) olarak da bilinen ve yaklaşık 2.200 ışık yılı uzaklıkta bulunan Halka Bulutsusu‘nu (Halka Nebulası), bu cisme aşina olan gökbilimcileri bile şaşırtacak detaylarla gözler önüne seriyor. James Webb’in gözünden nebula, güya öteki bir cihana açılan gizemli bir geçit üzere görünüyor.

İkonik Halka Bulutsusu’nun yeni görüntüleri

Lyra takımyıldızında yer alan Halka Bulutsusu temelinde gökyüzünün en ikonik objelerinden birisi çünkü onu balkona koyulan teleskoplarla bile görebilmek mümkün. Bununla birlikte Halka Nebulası uzun mühlet evvel ölmüş bir yıldızın parlayan kalıntılarından oluşmuş, “gezegenimsi nebula” olarak isimlendirilen ve biraz baş karıştırıcı bir formda gezegenlerle hiçbir ilgisi olmayan astronomik obje cinsidir. Tıpkı vakitte kalbinde de beyaz bir cüce yıldızı taşır.

University College London profesörü Mike Barlow, yaptığı açıklamada “James Webb Uzay Teleskobu bize Halka Nebulası’nın daha evvel hiç görmediğimiz harika bir imgesini sağladı. Yüksek çözünürlüklü görüntüler sırf bulutsunun genişleyen kabuğunun karmaşık detaylarını sergilemekle kalmıyor, birebir vakitte merkezi beyaz cücenin etrafındaki iç bölgeyi de mükemmel bir netlikte ortaya koyuyor.” sözlerini kullandı.

Güneş’in geleceğine bir bakış

Güneş’e misal büyüklükteki yıldızlar nükleer füzyon için yakıtlarını tükettiklerinde, artık kendi yerçekimlerinin içe yanlışsız kuvvetine karşı kendilerini destekleyemezler ve yıldızı milyarlarca yıl boyunca sabit tutan istikrar düzeneğine son verirler. Çekirdek çökerken, nükleer füzyonun hala devam ettiği yıldızın dış katmanları dışarıya hakikat genişler ve bu durum yıldızın kırmızı bir dev olarak şişmesine neden olur; bu evre, Güneş‘in yaklaşık 5 milyar yıl sonra Mars’ın yörüngesine kadar şişerek Dünya dahil iç gezegenleri yutacağı bir evredir.

Sonrasında ise bu dış kabuk soğuyarak uzayda dağılmaya başlar ve Halka Bulutsusu üzere bir hale yahut daha farklı bir şeye bürünür. Bir gezegenimsi bulutsunun alacağı form, içinde meydana gelen karmaşık fizikî süreçlere, bilim insanlarının hala tam olarak anlayamadığı süreçlere bağlıdır. Bu da bu sistemle ilgili müşahedelerin bize Güneş sisteminin milyarlarca yıl sonra nasıl görünebileceğine dair bir fikir verdiği manasına geliyor.

Gökbilimciler ayrıyeten gezegenimsi bulutsularda meydana gelen kimyasal süreçler hakkında, merkezlerindeki yıldızların radyasyonla patlattığı gaz ve tozların yaydığı renkleri tahlil ederek bilgi toplayabilirler. 

Bununla birlikte M57 gibi gezegenimsi nebulalardaki husus, kendisini oluşturan meyyit yıldızın hayatı sırasında oluşan ağır elementlerle zenginleştiği düşünülüyor. En nihayetinde, bu hususun büyük bir kısmı yıldızlararası bulutlar olarak isimlendirilen devasa gaz ve toz bulutlarına dahil olacak. Bu bulutların ağır bölgeleri kendi kütleçekimleri altında ağırlaşıp çöktüklerinde, yıldız seleflerinden gelen malzemeyi içeren yeni yıldızların doğumunu mümkün kılacak. Bu da Halka Nebulası üzere objelerin yıldızların ömür ve mevt kıssalarını anlatabileceği manasına geliyor. Münasebetiyle JWST tarafından elde edilen yeni Halka Bulutsusu imgeleri bizler için yalnızca büyüleyici bir görünümden ibaret olsa da bilim insanları için inanılmaz bir bilgi yığını manasına geliyor.